فهرست محتوای مقاله:
دسترسی‌پذیری وب در سال‌های گذشته به موضوعی جنجال‌برانگیزی بدل شده است. به‌طوری‌که از شرکت‌های گوناگون در سراسر جهان به خاطر عدم رعایت استانداردهای دسترسی‌پذیری شکایت می‌شود.
کنسرسیوم جهانی وب (W3C) که اصلی‌ترین متولی وب در دنیا است، در سال ۲۰۰۹ با هدف تأمین نیاز طراحان در زمینهٔ دسترسی‌پذیری وب، ویرایش دوم WCAG را منتشر کرد. امروزه دولت‌ها و کسب‌و‌کار‌ها در سراسر دنیا در جهت پیاده‌سازی این استاندارد‌ها تلاش می‌کنند. برای مثال، کشورهای استرالیا، هنگ کنگ، نیوزیلند، استان آنتاریوی کانادا و انگلستان جزو مناطقی هستند که توانسته‌اند استانداردهای نسخه ۲.۰ از شیوه‌نامهٔ WCAG را تا سطح مطابقت AA را کسب کنند یا در آستانه دستیابی به این مهم هستند. برخی از کشورها مانند فرانسه، آلمان، هند، ژاپن و استان آنتاریوی کانادا به سمت استانداردهای مبتنی بر WCAG 2.0 حرکت می‌کنند. ایالات متحده به‌منظور به‌روز‌رسانی بخشِ ۵۰۸ از قانون توانبخشی ۱۹۷۳، در حال تغییر از WCAG 1.0 و نزدیک کردن آن به نسخهٔ ۲.۰ شیوه‌نامه WCAG است و اتحادیهٔ اروپا هم انجام چنین کاری را در دستور کار قرار داده است. ضمن تقدیر از کشور‌هایی که حداقل ویرایش ۱.۰ را در برنامه‌هایشان گنجانده‌اند، متأسفانه هنوز بسیاری از کشورهای دیگر وجود دارند که به صورت همه‌گیر و همه‌جانبه استانداردهای دسترسی‌پذیری را در جهان اجرا نمی کنند.
در شیوه‌نامۀ دسترسی‌پذیری محتوای وب WCAG، چهار اصل گنجانده شده که این چهار اصل هم در نسخه ۲.۱ به سیزده راهبرد (Guideline) تقسیم می‌شوند. آنچه در ادامه می‌آید، معرفی این راهبردها، البته بدون در نظر گرفتن جزئیات هفتادو‌هشت‌گانه است. شیوه‌نامه‌های WCAG 2.1 به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ دسته اول که جنبه قانون دارند و حتماً باید رعایت شوند و دسته دوم آنهایی که صرفاً جنبه پیشنهادی دارند.
راهبردهای چهار‌گانهٔ اصل ۱ – قابل دریافت بودن
آیا چیزی در وب‌سایت یا پلیکیشن من وجود دارد که یک کاربر ناشنوا، کوررنگ، کم‌بینا یا نابینا نتواند آن را درک کند؟
- راهبرد ۱.۱ جایگزین‌های متنی: جایگزین‌های متنی را برای هر محتوای غیرمتنی ارائه دهید تا بتوان آن را به اشکال دیگری که کاربران نیاز دارند، مانند چاپ درشت‌خط، بریل، صوتی، نمادها یا زبان ساده‌تر تغییر داد.
- راهبرد ۱.۲ رسانه‌های زمان‌محور: جایگزین‌هایی برای فایل‌های صوتی و تصویری مبتنی بر زمان ارائه کنید.
- راهبرد ۱.۳ سازش‌پذیر: محتوایی ایجاد کنید که می‌توان آن را بدون از دست دادن اطلاعات یا ساختار، به روش‌های مختلف (به عنوان مثال طرح‌بندی ساده‌تر) ارائه کرد.
- راهبرد ۱.۴ تشخیص‌پذیر: دیدن و شنیدن محتوا را با روش‌هایی نظیر جدا کردن پیش‌زمینه از پس‌زمینه برای کاربران تسهیل کنید.
راهبردهای چهار‌گانهٔ اصل ۲ – قابل اجرا بودن
آیا می‌توان وب‌سایت من را صرفاً از طریق صفحه‌کلید هدایت و اداره کرد؟ آیا کاربران کنترل عناصر تعاملی در وب‌سایت یا پلیکیشن من را در اختیار دارند؟ آیا کاربران می‌توانند امور وب‌سایت یا پلیکیشن را به راحتی و با موفقیت به سر‌انجام برسانند؟
- راهبرد ۲.۱ دسترس‌پذیری با صفحه‌کلید: کاری کنید که همه کار‌ها با صفحه‌کلید قابل انجام باشد.
- راهبرد ۲.۲ زمان کافی: برای خواندن و به‌کار بردن محتوا، زمان کافی به کاربران بدهید.
- راهبرد ۲.۳ تشنج و واکنش‌های فیزیکی: محتوا را به گونه‌ای طراحی نکنید که می‌دانیم منجر به ایجاد تشنج و واکنش‌های ناهنجار اعصاب مغز می‌شود.
- راهبرد ۲.۴ پیمایش‌پذیر: راه‌هایی را برای کمک به کاربران در جهت‌یابی، یافتن محتوا و تعیین مکان آن‌ها ارائه دهید.
- راهبرد ۲.۵ روش‌های ورودی چندگانه: اجرای عملیات را افزون بر صفحه‌کلید، از طریق ورودی‌های مختلف برای کاربران تسهیل کنید.
راهبردهای سه‌گانهٔ اصل ۳ – قابل درک بودن
آیا همه تعاملات کاربری در وب‌سایت یا پلیکیشن من قابل درک است؟ آیا محتوای وب‌سایت من به‌طور واضح و معنادار ارائه شده است؟
- راهبرد ۳.۱ خواندنی: محتوای متن را به شکلی خوانا و قابل فهم تنظیم کنید.
- راهبرد ۳.۲ پیشبینی‌پذیر: کاری کنید که ظاهر و عملکرد وب، قابل پیشبینی باشد.
- راهبرد ۳.۳ مساعدت در ورود اطلاعات: به کاربران کمک کنید از اشتباه اجتناب یا آن را تصحیح کنند.
یگانه راهبرد اصل ۴ – نیرو‌مند بودن
آیا وب‌سایت یا اپلیکیشن ما می‌تواند از انواع دستگاه‌ها و مرورگرها پشتیبانی کند؟ آیا کدنویسی وب‌سایت ما تمیز است؟
- راهبرد ۴.۱ سازگار: حداکثر سازگاری را با ابزار‌هایی که کاربران در حال حاضر یا در آینده استفاده خواهند کرد (نظیر فناوری‌های کمکی) فراهم کنید. این را می‌توان با پیاده‌سازی فناوری به ترتیب زیر انجام داد: HTML ،CSS، جاوا اسکریپت.
بهتر است لینک‌های زیر را ببینید:
- پیش‌گفتار: توضیحی در مورد ترجمه متن «شاخص‌های موفقیت»
- چرا دسترسی‌پذیری یا تولید محصول فراگیر (Inclusive) مهم است؟
- ساختار کلی WCAG و معرفی سطوح مطابقت A ،AA ،AAA
- اصول چهارگانه WCAG
- شاخص‌های موفقیت سطح A
- شاخص‌های موفقیت سطح AA
- شاخص‌های موفقیت سطح AAA
پدیدآورندگان:
مترجم: امید هاشمی
ویراستار فنی: آرتا مکبری